Mεθενίτη Βασιλεία, Med,
Εκπαιδευτικός ΠΕ05 στο 2ο Πρότυπο Γυμνάσιο Αθηνών
Παπαδοπούλου Αγγελική, MA, Med,
Εκπαιδευτικός ΠΕ07, Δ/ντρια του 4ου Δ.Σ. Χαϊδαρίου
Περίληψη
Πρέπει να τονιστεί ότι τόσο στο Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών για τις Ξένες Γλώσσες όσο και στον Οδηγό του Εκπαιδευτικού των Ξένων Γλωσσών που εκπονήθηκαν στη χώρα μας το 2011, τονίζεται σύμφωνα με τους Χαρτζουλάκη/Χρύσου (2013) η μέγιστη αναγκαιότητα της χρήσης των ΤΠΕ στο μάθημα της Ξένης γλώσσας. Αναμφίβολα, καθοριστικό παράδειγμα δημιουργικής χρήσης και άρτιας ενσωμάτωσης των σύγχρονων τεχνολογιών αναφέρεται η εφαρμογή έργων συνεργατικής μάθησης ανάμεσα σε τάξεις διαφορετικών σχολείων, βαθμίδων, χωρών μέσω της πλατφόρμας eTwinning (Erasmus+). Σε αυτό το πλαίσιο παρουσιάζονται τρόποι αξιοποίησης των ΤΠΕ στη διδασκαλία της Δεύτερης Ξένης Γλώσσας κατά την υλοποίηση των δραστηριοτήτων του βραβευμένου με Εθνική Ετικέτα Ποιότητας έργου eTwinning “Respect life, create Eco-conscious students and sustainable bonds” το οποίο υλοποιήθηκε σε 3 γλώσσες (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά) με μαθητές τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στο συγκεκριμένο, συνεργατικό, ευρωπαϊκό έργο αξιοποιήθηκαν με δημιουργικό τρόπο μία πληθώρα ψηφιακών εργαλείων και εφαρμογών με στόχο την ενεργή εμπλοκή των μαθητών και των μαθητριών στη μαθησιακή διαδικασία, την ανάπτυξη των επικοινωνιακών, γλωσσικών και ψηφιακών τους δεξιοτήτων, την καλλιέργεια της βιωματικής μάθησης και τον εμπλουτισμό των διαπολιτισμικών τους γνώσεων. Για τον σκοπό αυτό επιλέχθηκαν εργαλεία, προγράμματα και εφαρμογές που προάγουν κυρίως τη αυτενέργεια, την επικοινωνία, την αλληλεπίδραση, τη δημιουργικότητα, την κριτική σκέψη, την ανάληψη πρωτοβουλιών και τη συμπερίληψη μαθητών με διαφορετικά γνωστικά υπόβαθρα και ξεχωριστά μαθησιακά προφίλ.
Λέξεις κλειδιά: Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση, Ψηφιακά εργαλεία, Πολλαπλά είδη νοημοσύνης, Δεξιότητες 21ου αιώνα
Εισαγωγή
Το έργο «Respect life, create Eco-conscious students and sustainable bonds» είναι ένα 3γλωσσο πρόγραμμα (αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά) στο οποίο συμμετείχαν 6 σχολεία από Ελλάδα, 2 από Γαλλία, 2 από Πορτογαλία, 1 από Τουρκία, 2 από Πολωνία, 1 από Λιθουανία και 1 από Αρμενία. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν 25 εκπαιδευτικοί, 450 μαθητές και είναι ένα από τα λίγα προγράμματα που πραγματοποιήθηκε ταυτόχρονα σε τρεις γλώσσες επικοινωνίας.
Το πρόγραμμα διήρκησε μία ολόκληρη, σχολική χρονιά (Οκτώβριος 2022 – Ιούνιος 2023) και βασίστηκε στις αρχές της βιωματικής- διερευνητικής μάθησης με τεχνικές διαφοροποιημένης διδασκαλίας, στους στόχους και στις αρχές του Ενιαίου Προγράμματος Σπουδών των Ξένων Γλωσσών, στην καλλιέργεια δεξιοτήτων του 21ου αιώνα, δηλαδή επικοινωνιακών, γλωσσικών, ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών και στην ενεργό εμπλοκή όλων των διαφορετικών προφίλ των μαθητών (θεωρία των πολλαπλών ειδών νοημοσύνης του Howard Gardner) στη μαθησιακή διαδικασία. Τέλος, η θεματολογία αγγίζει τον πυρήνα των μαθησιακών τους ενδιαφερόντων καθώς οι μαθητές μετά τα ποικίλα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής με τα οποία έρχονται αντιμέτωποι, έδειξαν ιδιαίτερη προσοχή και ενδιαφέρον στα θέματα της κλιματικής αλλαγής, της περιβαλλοντικής χρήσης και της βιώσιμης ανάπτυξης. Το πρόγραμμα αυτό τους βοήθησε να γίνουν ευσυνείδητοι και ενεργοί πολίτες, μαθητές που διαθέτουν αυξημένη ενσυναίσθηση, που σκέφτονται και αλληλεπιδρούν προσπαθώντας να βρουν λύσεις για περιβαλλοντικά ζητήματα (Koulourioti, 2013).
Με τη βοήθεια του προγράμματος «Respect life, create Eco-conscious students and sustainable bonds», οι μαθητές κατάφεραν να εργαστούν ομαδοσυνεργατικά, να δώσουν λύσεις, να γνωρίσουν τις βασικές αρχές της ανακύκλωσης υιοθετώντας την στην καθημερινότητά τους και να θέσουν τις βάσεις για μία καλύτερη κοινωνία. Επιπρόσθετα, κατάφεραν να καλλιεργήσουν τη δημιουργική τους σκέψη και να ανταλλάξουν «καλές πρακτικές» με συνομηλίκους τους από άλλες χώρες. Τέλος, οι μαθητές αξιοποίησαν μια μεγάλη ποικιλία ψηφιακών εργαλείων με σκοπό την καλλιέργεια των πολλαπλών και διαφορετικών ειδών νοημοσύνης τους καταφέρνοντας να αποκτήσουν καίριες δεξιότητες του 21ου αιώνα, όπως είναι η επικοινωνία, η συνεργασία, η δημιουργικότητα, ο κριτικός και ψηφιακός γραμματισμός.
Το θεωρητικό υπόβαθρο του προγράμματος βασίζεται στα είδη της πολλαπλής νοημοσύνης του Gardner, οι οποίες αναπτύχθηκαν με μια σειρά δραστηριοτήτων που εξελίσσουν διαφορετικές ικανότητες – δυνατότητες των μαθητών μας (Komninou, 2010). Η γλωσσική (κατασκευή συννεφόλεξων, συμβουλών για σωστή διαχείριση της ενέργειας, οικολογικές ευχές, δημιουργία ψηφιακών καρτών), η χωροταξική (δημιουργία αφισών, πόστερ, λογότυπων και παρουσιάσεων), η μουσική (δημιουργία συλλογικού τραγουδιού), η διαπροσωπική (συνεργασία και επικοινωνία μαθητών από διαφορετικά σχολεία και βαθμίδες, δημιουργία κοινών βίντεο) και η ενδοπροσωπική (η προσωπική στοχοθεσία κάθε μαθητή, η προσπάθεια για άρτιο αποτέλεσμα – νικητής logo) εξελίχθηκαν καίρια και καθοριστικά μέσα στα πλαίσια του προγράμματος μας με βασικό αρωγό τη χρήση των ΤΠΕ στο μάθημα της δεύτερης, ξένης γλώσσας.
Όλο το πρόγραμμα ακολουθεί τις αρχές του Εποικοδομητισμού- Κονστρουκτιβισμού, της διερευνητικής – βιωματικής και ανακαλυπτικής μάθησης, με βάση τις οποίες ο μαθητής βρίσκεται στο επίκεντρο της μαθησιακής διαδικασίας, συμμετέχει ενεργά, σκέφτεται, προβληματίζεται, αναστοχάζεται και αντιμετωπίζει κριτικά όλα τα σύγχρονα ζητήματα. Ο εκπαιδευτικός δρα συντονιστικά, καθοδηγητικά, υποστηρικτικά, όπου κρίνει ο ίδιος ότι χρειάζεται η συνδρομή του δίχως να περιορίζει τους μαθητές, αλλά προσπαθώντας να ενθαρρύνει την ανάπτυξη πρωτοβουλιών. Ο ίδιος είναι βοηθός στην προσπάθεια του μαθητή να οικοδομήσει τη γνώση και να γνωρίσει τον κόσμο. Έναν κόσμο που με τη βοήθεια της Τεχνολογίας Πληροφοριών και Επικοινωνιών δεν γνωρίζει σύνορα, που επιτρέπει τη μέγιστη συμμετοχή μαθητών με διαφορετικά μαθησιακά προφίλ και από διαφορετικά μέρη τόσο της Ελλάδας όσο και του εξωτερικού.
Τέλος, οι εκπαιδευτικοί εργάστηκαν ομαδοσυνεργατικά (team-teaching) εστιάζοντας στην ανάδειξη των «δυνατών σημείων» των μαθητών τους, στην εφαρμογή νέων διαδικτυακών εργαλείων, στη διδασκαλία της νέας γνώσης προσαρμοσμένης στο επίπεδο του κάθε μαθητή (Bruner), στην προσέγγιση δύσκολων εννοιών που βοηθούν τους μαθητές να γίνουν άτομα με αρχές και αξίες που μελλοντικά θα οδηγηθούν στην αυτοπραγμάτωση. Φυσικά με το πέρας αυτού του προγράμματος και τη χρήση – γνώση τόσων νέων ψηφιακών εργαλείων, ο εκπαιδευτικός αισθάνεται ένα αίσθημα πληρότητας, εμπλουτίζει τις ψηφιακές του δεξιότητες με αποτέλεσμα να αισθάνεται άρτιος και ανταγωνιστικός σε ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον ψηφιακού μετασχηματισμού, προάγοντας το ξενόγλωσσο μάθημα και αναδεικνύοντας τα οφέλη της εκμάθησης ξένων γλωσσών στην μετέπειτα ζωή των μαθητών.
Διαδικασία εργασίας και υλοποίησης των δραστηριοτήτων με χρήση των ΤΠΕ
Στην αρχή του έργου οι μαθητές αποτύπωσαν μέσω ενός ψηφιακού ερωτηματολογίου με χρήση της εφαρμογής Google Forms παλαιότερες εμπειρίες τους με έργα eTwinning, το επίπεδο γλωσσομάθειάς τους, τις γλωσσικές και ψηφιακές τους ικανότητες, τα ενδιαφέροντά τους και τις προσδοκίες τους από το έργο, ενώ κατόπιν συζήτησης πρότειναν αντίστοιχες δραστηριότητες. Στη συνέχεια, διατυπώθηκαν με σαφήνεια και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, συνεργατικά με τους εταίρους, οι μαθησιακοί στόχοι, ώστε να υπάρχει δημιουργική και καινοτόμα προσέγγιση, ενώ σε όλη τη διάρκεια του έργου γίνονταν αξιολογήσεις/αποτιμήσεις μέσω παρατήρησης, συζήτησης και ανάλυσης βάσει των οποίων σχεδιάζονταν οι επόμενες δραστηριότητες.
Κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς οι μαθητές συμμετείχαν σε συνεργατικές δραστηριότητες μεταξύ των σχολείων που συμμετείχαν στο πρόγραμμα. Δημιούργησαν ένα συνεργατικό Jamboard με συννεφόλεξα (Wordart) (Σχήμα 1) σχετικά με κλιματικές απειλές. Επιπλέον, όλα τα σχολεία συνεργάστηκαν για την δημιουργία τρίγλωσσης ακροστιχίδας σε ένα GoogleDoc, ενώ παράλληλα εργάστηκαν από κοινού σε ένα CanvaDoc για να ανταλλάξουν ευχές για τον Καινούργιο Χρόνο με οικολογικό περιεχόμενο. Μια ακόμη δραστηριότητα ήταν το ανέβασμα υλικού, εικόνων, βίντεο με Μini Τool Μovie Μaker από την καθημερινή τους ζωή και τη ζωή στο σχολείο όπου γίνεται άσκοπη κατανάλωση ενέργειας (Linoit, Thinglink) (Σχήμα 3). Οι μαθητές προβληματίστηκαν για όσα συμβαίνουν στην πραγματική τους ζωή, παρατήρησαν τι συμβαίνει στη ζωή των άλλων μαθητών μέσα από το συνεργατικό Padlet (Σχήμα 2) και στη συνέχεια κατασκεύασαν αφίσες (Canva) για την σπατάλη ενέργειας, οι οποίες συγκεντρώθηκαν σε ένα κοινό ebook. Με τον διαγωνισμό logo οι μαθητές ψήφισαν και ο νικητής τιμήθηκε με βραβείο, που κατασκευάστηκε από τον τρισδιάστατο εκτυπωτή του γυμνασίου μας τον οποίο προμηθευτήκαμε χάρη στη συμμετοχή μας σε παλαιότερο έργο e-twinning. Ακόμα, οι μαθητές ενεπλάκησαν σε καταστάσεις πραγματικής επικοινωνίας και ανταλλαγής ιδεών στο φόρουμ του twinspace, σχόλια στα κοινά Padlet, δημιουργία avatar (Pixton, Chatterpix) (Σχήμα 6) και βίντεο παρουσίασης του σχολείου – της πόλης τους. Ταυτόχρονα με τη βοήθεια του Mentimeter (Σχήμα 4) πραγματοποιήσαμε ποικίλες δημοσκοπήσεις και διαγωνισμούς. Τέλος έφτιαξαν εκπαιδευτικά παιχνίδια με τη βοήθεια του Kahoot του Quizizz του Flippity για τις διαδικτυακές τους συναντήσεις (Google Meet) (Σχήμα 5) και χρησιμοποίησαν ποικίλα διαδικτυακά εργαλεία (presentation tools) για τις παρουσιάσεις τους σε αυτές.
Καταλήγοντας, σχετικά με την προστασία των προσωπικών δεδομένων και της χρήσης υλικού από το διαδίκτυο, οι μαθητές ενημερώθηκαν σε ειδική ενότητα τον μήνα Μάρτιο κατανοώντας πως μπορούν να προστατευτούν από τους κινδύνους που ελλοχεύουν στο διαδίκτυο και ποιοι είναι οι σωστοί κανόνες συμπεριφοράς κατά την πλοήγηση στο ίντερνετ (netiquette). Φυσικά έγινε επίσημη ενημέρωση μέσα στα πλαίσια του σχολείου των δυνατοτήτων που προσφέρει το e-twinning, συγκεντρώθηκαν ενυπόγραφες άδειες γονέων, υπήρχε διαρκής ενημέρωση μαθητών - γονέων σχετικά με τις δραστηριότητες του προγράμματος και την υιοθέτηση σωστών ψηφιακών δεξιοτήτων.
Σχήμα 1: Συννεφόλεξα με το ψηφιακό εργαλείο canva
Σχήμα 2: Ψηφιακός πίνακας σχετικά με την σπατάλη ενέργειας
Σχήμα 3: Διαδραστική εφαρμογή- thinglink για την παρουσίαση ψηφιακών διαδραστικών παιχνιδιών- kahoot
Σχήμα 4: Ψηφιακή δημοσκόπηση με το mentimeter
Σχήμα 5: Διαδικτυακή συνάντηση με το Google Meet- Επικοινωνία των μαθητών και διαμοιρασμός υλικού
Σχήμα 6: Δημιουργία avatar με τα ψηφιακά εργαλεία Pixton και Chatterpix
Τέλος, θα πρέπει να τονιστεί ότι καθ’ όλη τη διάρκεια υλοποίησης του έργου eTwinning και σε όλες τις δραστηριότητές του αξιοποιήθηκε η πλατφόρμα Twinspace και τα εργαλεία της, όπως για παράδειγμα το φόρουμ και ο πίνακας ανακοινώσεων, αλλά και για τις τηλεδιασκέψεις, τις αναρτήσεις των μηνιαίων δραστηριοτήτων/τελικών προϊόντων και την ψηφοφορία λογότυπου. Για το λόγο αυτό δόθηκε ιδιαίτερη σημασία στην οργάνωση, τη δομή και τη διαχείριση του Twinspace προκειμένου να είναι εύχρηστο και προσβάσιμο σε όλα τα μέλη, ενώ οι σελίδες του περιλάμβαναν το χρονοδιάγραμμα, την περιγραφή και οδηγίες για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων, κανόνες ορθής συμπεριφοράς και προστασίας στο διαδίκτυο καθώς και αναφορά ενδεδειγμένων ψηφιακών εργαλείων για κάθε δραστηριότητα. Η οργάνωση του υλικού του προγράμματος στην πλατφόρμα του twinspace είναι μεγάλης σημασίας, καθώς με τον τρόπο αυτόν όλοι οι εταίροι του έργου έχουν πρόσβαση στο υλικό και στις δραστηριότητες, ενώ αποτελεί τρόπο απεικόνισης όλης της εξελικτικής πορείας του έργου. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα όλοι οι εταίροι επισκέπτονται με τους μαθητές τους την πλατφόρμα αναζητώντας τις εργασίες των άλλων σχολείων στα πλαίσια του διαμοιρασμού και της διάχυσης του υλικού (EU, 2013).
Σημασία της αξιοποίησης των εργαλείων ΤΠΕ στο πρόγραμμα
Η αξιοποίηση εργαλείων ΤΠΕ (Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) στο πρόγραμμα παρείχε πολλά οφέλη, όπως είναι η διευκόλυνση της συνεργασίας και της επικοινωνίας, η προώθηση της διαπολιτισμικής κατανόησης, η ανάπτυξη και καλλιέργεια δεξιοτήτων του 21ου αιώνα. Η χρήση εργαλείων όπως η τηλεδιάσκεψη, τα φόρουμ και τα ηλεκτρονικά εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης διευκόλυναν τη συνεργασία και την ανταλλαγή ιδεών (Galvin, 2006).
Επιπλέον, η χρήση των ΤΠΕ επέτρεψε την υλοποίηση παιδαγωγικών καινοτομιών. Οι εκπαιδευτικοί μπόρεσαν να χρησιμοποιήσουν διάφορα εκπαιδευτικά παιχνίδια και πλατφόρμες για να προσφέρουν πλούσιες εκπαιδευτικές εμπειρίες. Στο επίπεδο της διαπολιτισμικής κατανόησης τα εργαλεία 2ης γενιάς (web 2.0 tools) επέτρεψαν στους μαθητές να αλληλεπιδράσουν με ομοτίμους τους από διάφορες χώρες, προωθώντας τη διαπολιτισμική κατανόηση και τη σεβαστική ανταλλαγή απόψεων (Navracsics, 2016).
Τέλος, οι μαθητές καλλιέργησαν ψηφιακές δεξιότητες και γραμματισμούς, αύξησαν την εξοικείωση με ψηφιακά μέσα και την ικανότητά τους να αξιοποιούν την τεχνολογία με σκοπό την εκπαίδευση, την κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη συνεργασία (Gilleran & Kearney, 2014). Πολύ σημαντικό βέβαια είναι και το γεγονός ότι τα μέσα αυτά τους επέτρεψαν την αξιολόγηση και την κοινή εργασία με μαθητές από διάφορες χώρες, προάγοντας την αμοιβαία κατανόηση και εκτίμηση του κοινού έργου.
Αποτελέσματα και αντίκτυπος του έργου
Κατά τη διάρκεια όλου του έργου e-twinning υπήρχε μία διαρκής διαμορφωτική αξιολόγηση η οποία μας βοηθούσε να βάζουμε νέους στόχους και καινούργια προσδοκώμενα αποτελέσματα. Οι μαθητές εξέφραζαν τη γνώμη τους, μας έλεγαν ποια δραστηριότητα προτιμούσαν, τι τους άρεσε και τι τους δυσκολίες αντιμετώπιζαν. Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος, έγραφαν τις εντυπώσεις τους και ο ζήλος, η προσπάθεια και η συμμετοχή τους μαρτυρούσε ότι η θεματική, το πρόγραμμα τους ενδιέφερε ιδιαίτερα. Φυσικά, στο τέλος, κλήθηκαν να απαντήσουν σε αναλυτικό ερωτηματολόγιο σχετικά με όλο το πρόγραμμα. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι οι μαθητές κινητοποιήθηκαν ιδιαίτερα από αυτά τα νέα ψηφιακά εργαλεία τα οποία κέντρισαν το ενδιαφέρον τους και αύξησαν τη συμμετοχή τους.
Αναμφίβολα, όλοι οι μαθητές, δημοτικού και γυμνασίου, Ελλάδας και εξωτερικού εργάστηκαν ομαδοσυνεργατικά με βάση τις αρχές μάθησης του Freinet και του Kerscheinsteiner, πάνω σε μία θεματική που τους κέντρισε το ενδιαφέρον (Dewey – «thème de prédilection» Galisson) και που τους εξέλιξε σε γνωστικό (γνώσεις-πληροφορίες), κοινωνικό (αλληλεπίδραση με άλλους μαθητές) και ψυχοκινητικό επίπεδο (αντίληψη, ετοιμότητα, καθοδηγούμενη ανταπόκριση). Τέλος, οι εκπαιδευτικοί εργάστηκαν ομαδοσυνεργατικά (team-teaching) εστιάζοντας στην ανάδειξη των «δυνατών σημείων» των μαθητών τους, στην εφαρμογή νέων διαδικτυακών εργαλείων, στη διδασκαλία της νέας γνώσης προσαρμοσμένης στο επίπεδο του κάθε μαθητή (Bruner), στην προσέγγιση δύσκολων εννοιών που βοηθάνε τους μαθητές να γίνουν άτομα με αρχές και αξίες που μελλοντικά θα οδηγηθούν στην αυτοπραγμάτωση.
Καταλήγοντας, πρέπει να τονίσουμε ότι αυτό το e-twinning υπήρξε αφορμή για την πραγματοποίηση ενός 5ήμερο, εκπαιδευτικού ταξιδιού στο Saint- Malo της Γαλλίας όπου οι μαθητές που είχαν κατά τη διάρκεια του έτους συναντηθεί διαδικτυακά με το γαλλικό σχολείο, κατάφεραν τελικά να βρεθούν και δια ζώσης ενδυναμώνοντας ουσιαστικά την αίσθηση του «ανήκειν» σε μια πανευρωπαϊκή, εκπαιδευτική κοινότητα. Eπίσης, έγιναν και δια ζώσης συναντήσεις των σχολείων και ανταλλαγή καλών πρακτικών (θεατρικό έργο) τα οποία βοήθησαν στην ουσιαστική επικοινωνία και συνεργασία των σχολείων.
Σχήμα 7: Παρουσίαση διασχολικής θεατρικής παράστασης
Σχήμα 8: Εκπαιδευτικό ταξίδι e-twinning στο Saint Malo στη Γαλλία
Τέλος, υπήρξε σημαντική διάχυση του προγράμματος μέσα στη σχολική κοινότητα από τα blogs των σχολείων, μέσω των οποίων παρουσιάστηκε με τη μορφή συνοπτικών βίντεο όλη η δομή του προγράμματος και οι εργασίες των μαθητών στην ευρύτερη σχολική κοινότητα με σκοπό την παρότρυνση και άλλων συναδέλφων να αναλάβουν τέτοιες πρωτοβουλίες και να υιοθετήσουν καινοτόμες πρακτικές στη διδασκαλία του ξενόγλωσσου μαθήματος.
Συνοψίζοντας, οι μαθητές πήραν μέρος σε ένα καινοτόμο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, απολαμβάνοντας όλα τα οφέλη της επικοινωνίας και συνεργασίας με τα άλλα σχολεία. Το ενδιαφέρον τους για το ξενόγλωσσο μάθημα ενισχύθηκε, γεγονός που αποτέλεσε σημαντικό επίτευγμα για εμάς ως εκπαιδευτικούς στην ξενόγλωσση τάξη με την ταυτόχρονη ενίσχυση του ρόλου μας. Τέτοιες πρωτοβουλίες είναι απαραίτητες, αφού ενδυναμώνεται ο εκπαιδευτικός της ξένης γλώσσας και ενθαρρύνεται να υιοθετήσει νέες σύγχρονες πρακτικές με σκοπό την αποτελεσματική διδασκαλία της ξένης γλώσσας (Μαστορή, 2017 και Γιωτόπουλος, 2018). Τέλος, δημιουργήσαμε ένα δίκτυο ανταλλαγής καλών πρακτικών με άλλους ξενόγλωσσους συναδέλφους και η συνεργασία αυτή αποτέλεσε αφετηρία νέων συνεργασιών για τα επόμενα σχολικά έτη.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Barry Bai & Huan Song (2018). 21st century skills development through inquiry-based learning from theory to practice, Asia Pacific Journal of Education, 38:4, 584-586, DOI: 10.1080/02188791.2018.1452348
EC. (2013). Study of the Impact of eTwinning on Participating Pupils, Teachers and Schools: Final Report. Publications Office of the European Union. https://op.europa.eu/s/nFAW
Fischer, M. (2013). How do I Assign and Assess 21st Century Work? ASCD Arias.
Gardner, H. (1999). Intelligence reframed: Multiple intelligences for the 21st century. Basic Books.
Galvin, C., Gilleran, A., Hogenbirk, P., Hunya, M., Selinger, M., & Zeidler, B. (2006a). Reflections on eTwinning: Collaboration and eTwinning. Enrichment and added value of eTwinning projects. Brussels: eTwinning Central Support Service.
Gilleran, A., & Kearney, C. (2014). Developing pupil competences through eTwinning. Brussels: Central Support Service of eTwinning-European Schoolnet.
Γιωτόπουλος, Γ. (2018). eTwinning και επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας. 5ο Πανελλήνιο Συνέδριο eTwinning «Αξιοποίηση των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας στα συνεργατικά σχολικά προγράμματα», 23-25 Νοεμβρίου 2018, (σελ. 355-361). Πάτρα: Εθνική Υπηρεσία Υποστήριξης eTwinning.
Komninou, I. (2010). New pedagogical theories in practice: multiple intelligences and eTwinning. Multiple Intelligences a challenge for eTwinning. eTwinning learning event. Διαθέσιμο στον διαδικτυακό τόπο: http://www.etwinning.gr/files/MI_eTwinning.pdf (16/11/2023).
Koulourioti, L. (2013). «Raising environmental action through e Twinning‟, Official Conference Proceedings, The European Conference on Technology in the Classroom. Brighton, United Kingdom.
Navracsics, T. (2016). Μεγαλώνοντας Ψηφιακούς Πολίτες. Κεντρική Υπηρεσία Υποστήριξης του eTwinning, European Schoolnet, Βρυξέλλες Βέλγιο. https://www.etwinning.net/downloads/book2016/EL_eTwinningBook.pdf .
Μαστορή, Μ. (2017). eTwinning και επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Μεταπτυχιακή εργασία). Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη.
Prensky, M. (2010). Teaching Digital Natives: Partnering for Real Learning. Thousand Oaks, CA: Corwin.
Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (2011). Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών για τις ξένες γλώσσες. Ανακτήθηκε στις 07 Ιανουαρίου 2023 από τη διεύθυνση: https://rcel2.enl.uoa.gr/xenesglossesedu2/?p=87.
Χαρτζουλάκης, Β. & Χρύσου, Μ. (2013). Το Διαδίκτυο στο μάθημα της ξένης γλώσσας. Στο Δενδρινού, Β. & Καραβά, Ε. (2013): Ξενόγλωσση Εκπαίδευση για την προώθηση της πολυγλωσσίας στην Ελλάδα σήμερα: Προσεγγίσεις και πρακτικές διδασκαλίας, Αθήνα: Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών & Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων, σ.σ. 123-141.
