Χριστοφόρου Βασιλική

Δασκάλα (ΠΕ 70), Γεωπόνος Msc, 38^ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας,

Περίληψη

Η διάχυση των έργων eTwinning στα πλαίσια της διδασκαλίας των γνωστικών αντικειμένων της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης δίνει το πλεονέκτημα της έλλειψης περιορισμού στον αριθμό των έργων που μπορεί να συμμετέχει ένας μαθητής/-τρια. Τα οφέλη που προκύπτουν είναι διττά, καθώς μπορεί να μεγιστοποιηθεί η προσφορά των συνεργατικών δραστηριοτήτων eTwinning σε μια σχολική μονάδα, με ταυτόχρονη απόδοση προστιθέμενης αξίας στα γνωστικά αντικείμενα στα οποία ενσωματώθηκαν αυτές. Τα πλεονεκτήματα αυτά προέκυψαν κατά την υλοποίηση ενός έργου eTwinning στα πλαίσια του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας για το 38^ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας. Ο στόχος του έργου ήταν να εισάγει τα παιδιά στο έργο του νομπελίστα συγγραφέα Ράντγιαρντ Κίπλινγκ και, μέσω δραστηριοτήτων δημιουργικής γραφής, να τα οδηγήσει να συνθέσουν δικούς τους αιτιολογικούς μύθους, αναδεικνύοντας τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά των διαφόρων ζώων του ουρανού, της στεριάς και της θάλασσας. Τα παιδιά μυήθηκαν στην αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών κειμένων, έγραψαν δικά τους έργα, οδηγήθηκαν στην ορθή χρήση της γλώσσας και αξιοποίησαν τις δυνατότητες που προσφέρει η ψηφιακή εκπαίδευση σε συνδυασμό με τις τεχνολογίες Web 2.0. Παράλληλα, όμως, η ομαδική εργασία και οι συνεργατικές δράσεις που πραγματοποίησαν οι εταίροι δημιούργησε ένα πλούσιο περιβάλλον μάθησης για εκπαιδευτικούς και για μαθητές/-τριες.

Λέξεις κλειδιά: Νεοελληνική Γλώσσα, τεχνολογίες Web 2., eTwinning.

Εισαγωγή

Το γνωστικό αντικείμενο της Νεοελληνικής Γλώσσας διακρίνεται για τις ιδιαιτερότητές του, επειδή αφορά έναν βασικό πανανθρώπινο βιολογικό και ψυχολογικό μηχανισμό – τη γλώσσα – η οποία, στη σχολική πράξη, καλλιεργείται και βελτιώνεται ως αναγκαίο μέσο πρόσβασης σε όλες τις πτυχές της πραγματικότητας και ως δείκτης ατομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ταυτότητας (Παπαλάμπρου, 2023). Το νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας στο Δημοτικό Σχολείο (ΦΕΚ 684/Β/9-2-2023) αποσκοπεί στην ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών/-τριών να συνθέτουν προφορικά, γραπτά και ψηφιακά κείμενα σε συγκεκριμένο κειμενικό είδος με συνοχή και συνεκτικότητα, αλλά και στη μύησή τους στην αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών κειμένων. Η ανάγνωση βιβλίων και εκτεταμένων κειμένων αποτελεί ζητούμενο στη γλωσσική διδασκαλία, καθώς η επαφή των παιδιών με τη λογοτεχνία καλλιεργεί τη φαντασία, τις γνωστικές, συναισθηματικές, αισθητικές και κοινωνικές τους δεξιότητες. Παράλληλα, η γλώσσα της ποίησης και της πεζογραφίας, ως αυθεντικών μορφών λόγου, προσφέρει στους/στις νεαρούς/-ές αναγνώστες/-στριες πρότυπα δημιουργικής γλωσσικής έκφρασης. Η ανάγνωση της λογοτεχνίας στην εκπαίδευση υπηρετεί τη διεύρυνση του πολιτισμικού και γλωσσικού πλούτου των μαθητών/-τριών, βοηθά στην ανάπτυξη επικοινωνιακών δυνατοτήτων, κριτικής σκέψης, δημιουργικότητας και συμμετοχής, καλλιεργεί τη συναισθηματική νοημοσύνη και βελτιώνει το αισθητικό κριτήριο, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλει στην υιοθέτηση αναγνωστικών συνηθειών και στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας.

Τα παραπάνω ήταν ζητούμενα για τη δημιουργία ενός έργου eTwinning, που θα υλοποιούνταν στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας, εντός του ωρολογίου προγράμματος και σύμφωνα με τους στόχους του Προγράμματος Σπουδών. Το πλεονέκτημα που δίνει η υλοποίηση ενός τέτοιου έργου είναι ότι δεν τίθεται περιορισμός στον αριθμό των έργων στα οποία μπορεί να συμμετέχει ένας/μια μαθητής/-τρια Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Υπάρχει, επομένως, δυνατότητα μεγιστοποίησης στα σημαντικά παιδαγωγικά, κοινωνικά και πολιτισμικά οφέλη που προσφέρουν οι εθνικές και υπερεθνικές συνεργατικές δραστηριότητες που διεξάγονται στα πλαίσια έργων eTwinning. Από την άλλη μεριά, δυνατότητα μεγιστοποίησης αναμενόμενων ωφελειών προσφέρεται και κατά τη διδασκαλία των γνωστικών αντικειμένων στα πλαίσια των οποίων διεξάγεται ένα έργο eTwinning, καθώς συμβάλλει στην κάλυψη ενός μεγάλου εύρους σκοπών και στόχων σε διάφορα επίπεδα (γνωστικό, μεταγνωστικό, κοινωνικό, πολιτιστικό), ενώ το μάθημα γίνεται πιο πολυδιάστατο και εμπνευσμένο. Ιδιαίτερα για την περίοδο μετάβασης των μαθητών/-τριών της Στ’ Δημοτικού στο Γυμνάσιο, στα νέα Προγράμματα Σπουδών προτείνεται η ενασχόλησή τους με θέματα μεταγνωστικά και μεταγλωσσικά, μέσω της δημιουργίας ομαδικών έργων (π.χ. αφιέρωμα σε έναν/μια λογοτέχνη) που θα παρουσιαστούν σε ένα κοινό ή θα δημοσιευτούν. Η υλοποίηση μιας τέτοιας συνθετικής εργασίας μέσω ενός έργου eTwinning θα δημιουργήσει ευκαιρίες για εφαρμογή καινοτομιών και θα μετατρέψει μια σχολική εργασία σε μια πρωτότυπη, δημιουργική διαδικασία.

Μέσα σε αυτά τα πλαίσια ιδρύθηκε, κατά τη σχολική χρονιά 2021-2022, το εθνικό έργο eTwinning «Ταξιδεύοντας στον κόσμο του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ: οι δικές μας απίθανες ιστορίες». Οι μαθητές/-τριες της Στ΄ τάξης του 38^ου Δημοτικού Σχολείου Λάρισας, αφού γνώρισαν τη ζωή και το έργο του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, κινούμενοι στο πνεύμα του νομπελίστα συγγραφέα, έγραψαν τις δικές τους «Απίθανες Ιστορίες», εξηγώντας πως ορισμένα ζώα απέκτησαν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Εντός αυτής της δραστηριότητας, οι τεχνικές δημιουργικής γραφής αξιοποιήθηκαν στην εκπαιδευτική διαδικασία, για να καταλήξουν τα παιδιά να αναπτύξουν συγγραφικές δεξιότητες, όπως και να εδραιώσουν σταδιακά μια σχέση με τη λογοτεχνία (Νικολαΐδου 2012). Επίσης, η ενεργοποίηση της δημιουργικότητάς τους αποδέσμευσε τις δυνάμεις της φαντασίας τους και τα ενθάρρυνε ώστε να αυτενεργήσουν (Κονιδάρη, 2016). Κατασκεύασαν, στη συνέχεια, το δικό τους εκπαιδευτικό υλικό, σε συνεργασία με τα παιδιά ενός άλλου σχολείου – ένα ψηφιακό βιβλίο που απευθύνεται σε μαθητές της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης και το οποίο αναρτήθηκε στα ιστολόγια των δύο σχολικών μονάδων. Το παραγόμενο προϊόν, με την υποστήριξη των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας, ήταν πολυτροπικό και ενέπλεξε τόσο τις προσληπτικές όσο και τις παραγωγικές γλωσσικές δεξιότητες. Γενικότερα, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που προσφέρουν οι τεχνολογίες Web 2.0, οι οποίες ενσωματώθηκαν στο έργο eTwinning, υποστήριξε τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, τη συνεργασία μεταξύ των εταίρων και προσέφερε νέες προοπτικές έκφρασης και δημιουργικότητας.

Διδακτική μεθοδολογία υλοποίησης του έργου

Η επαφή των παιδιών με το έργο του νομπελίστα Κίπλινγκ έγινε μέσω της ιστορίας του «Η φάλαινα και ο οισοφάγος της», στο ανθολόγιο της Ε΄- Στ΄Δημοτικού, στα πλαίσια της διδασκαλίας του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας. Σε πρώτο στάδιο παρουσιάστηκε στην τάξη το πολύ γνωστό «Βιβλίο της ζούγκλας», του ίδιου συγγραφέα, που είναι αγαπητό στην πλειοψηφία των παιδιών. Στο σημείο αυτό έγινε η σύνδεση του Κίπλινγκ με το κείμενο του ανθολογίου, το οποίο διαβάστηκε και σχολιάστηκε, ώστε να εντοπιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά του αιτιολογικού μύθου σε αυτό. Η διαδικασία ενθάρρυνσης της κριτικής σκέψης έγινε με τρόπο που να μην στερεί από τους/τις μαθητές-τριες την ευχαρίστηση αλλά να τους/τις βοηθά στη διερεύνηση όσων τους ευχαριστούν (Παπαρούση, 2014). Η δραστηριότητα αυτή αποτέλεσε το έναυσμα για την υλοποίηση ενός έργου eTwinning, όπου τα παιδιά δημιούργησαν τις δικές τους «Απίθανες Ιστορίες». Σε αυτές εξήγησαν πως ορισμένα ζώα απέκτησαν τα ξεχωριστά χαρακτηριστικά που τα διακρίνουν (όπως η ζέβρα τις ραβδώσεις της, ο παπαγάλος τα πολύχρωμα φτερά του κ.α.).

Στους μαθητές/-τριες δόθηκαν κατάλληλα αφηγηματικά εναύσματα (Σουλιώτης, 2012), ώστε να προβούν σε δραστηριότητες δημιουργικής γραφής και να εκφράσουν τις ιδέες τους με έναν μοναδικό και προσωπικό τρόπο, αποκτώντας αυτοπεποίθηση στις συγγραφικές τους δυνατότητες και ανακαλύπτοντας τη χαρά της δημιουργίας και της αυτοέκφρασης. Η δημιουργικότητά τους αναδείχθηκε μέσα από την παραγωγή σύντομων ιστοριών, όπου θέλησαν να εξηγήσουν μια χαρακτηριστική ιδιομορφία ενός ζώου, ενός πτηνού ή την προέλευση διαφόρων όντων. Τα έργα τους διακρίθηκαν από ποικιλομορφία καθώς οι αιτιολογικοί τους μύθοι αφορούσαν όχι μόνο ζώα του δάσους, αλλά και του ουρανού και της θάλασσας. Αν και το έργο τους υλοποιήθηκε κυρίως την ώρα του γλωσσικού μαθήματος, τα παιδιά εργάστηκαν διαθεματικά, παίρνοντας στοιχεία για τη συγγραφική τους εργασία και από άλλα μαθήματα, όπως Γεωγραφία, Φυσικά, και αξιοποιώντας της δυνατότητες ψηφιακών εργαλείων Web 2.0.

Τις ιστορίες αυτές, τα παιδιά, τις δημοσιεύσανε σε ένα ψηφιακό βιβλίο, το οποίο απευθύνονταν στο σύνολο του μαθητικού δυναμικού των σχολικών μονάδων και σε πιθανούς επισκέπτες των σχολικών ιστολογίων των εταίρων Επιπλέον, εργαζόμενα ομαδικά, έγραψαν και τη βιογραφία του Κίπλινγκ, παρουσιάζοντας εμπειρίες από τη ζωή του και τη σταδιοδρομία του ως συγγραφέα. Ο συνιδρυτής του έργου eTwinning ήταν το 14^ο Δημοτικό Σχολείο Λάρισας με τους μαθητές του Ε1 τμήματος.

Οι στόχοι του έργου eTwinning ήταν η ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών/-τριών να συνθέσουν προφορικά, γραπτά και ψηφιακά κείμενα, ώστε να δημιουργήσουν τους δικούς σύντομους αιτιολογικούς μύθους, όπως και να τους δημοσιεύσουν σε ένα πολυτροπικό εκπαιδευτικό υλικό (ψηφιακό βιβλίο) που θα απευθύνεται στο μαθητικό δυναμικό των υπολοίπων τάξεων των σχολείων των εταίρων, αλλά και σε πιθανούς επισκέπτες του σχολικού ιστολογίου. Κατά την επεξεργασία και συγγραφή των εργασιών τους θα έπρεπε να λάβουν υπόψη το ακροατήριο που απευθύνονται, κάνοντας τις κατάλληλες επιλογές, τόσο γλωσσικές όσο και περιεχομένου, (κριτικός γραμματισμός). Η σαφής γνώση του σκοπού για τον οποίο θα εργαστούν τα παιδιά (κατασκευή εκπαιδευτικού υλικού) συμβάλλει στη σημαντική παρώθησή τους και στην καλλιέργεια της έφεσης για μάθηση (Τριλιανός, 1997). Η ανάληψη ενός τέτοιου καθοριστικού ρόλου από τα παιδιά συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτοεκτίμησής τους, καθώς νιώθουν ότι αποκτούν κοινωνικό κύρος μέσα στο σχολικό σύστημα (Fontana, 1996). Επίσης, επιδιώχθηκε η ανάπτυξη της ικανότητας των μαθητών/-τριών να κατανοούν προφορικά, γραπτά και ψηφιακά κείμενα, η μύηση στην αισθητική απόλαυση των λογοτεχνικών κειμένων, η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας όπως και η καλλιέργεια μεταγνωστικών ικανοτήτων, μέσα από τον έλεγχο των έργων τους. Η ορθή χρήση της γλώσσας και του λόγου, τόσο του προφορικού όσο και του γραπτού (γλωσσικοί γραμματισμοί), αλλά και η αξιοποίηση διαφόρων ψηφιακών εργαλείων για την έρευνα, την ψυχαγωγία, τη δημιουργία, την ανατροφοδότηση και παρουσίαση του έργου τους (ψηφιακός γραμματισμός) ήταν βασικά ζητούμενα. Ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία στο όλο έργο έδωσε και η καλλιέργεια του αισθήματος υπευθυνότητας, ομαδικότητας και συνεργασίας για την παραγωγή ομαδικού έργου, με σεβασμό στους κανόνες (κοινωνικός γραμματισμός).

Όσον αφορά τις υποκείμενες θεωρίες μάθησης, κατά την πραγματοποίηση του παρόντος έργου, αξιοποιήθηκε η μετωπική, όπως και η ερωτηματικά εξελισσόμενη διδασκαλία. Όπου απαιτήθηκε, παρουσιάστηκαν απαραίτητες πληροφορίες στα παιδιά και δόθηκαν συγκεκριμένες οδηγίες, αλλά παράλληλα διατυπώθηκαν ερωτήσεις κατάλληλες για να κινητοποιηθεί το ενδιαφέρον, η προσοχή και η συμμετοχή τους, λαμβάνοντας υπόψη πάντα το γνωστικό τους επίπεδο. Η παρωθητική διδασκαλία εφαρμόστηκε για την κατάθεση μαθητικών πληροφοριών και απόψεων κατά τη διεξαγωγή του έργου ή για την ώθηση των μαθητών/-τριών στην εφαρμογή διδαγμένων, πάντοτε μέσα σε πλαίσια ελευθερίας για δράση και γλωσσική έκφραση. Η διερευνητική διδασκαλία πραγματώθηκε μέσω της συλλογής και οργάνωσης πληροφοριών κατά την αναζήτηση και αξιολόγηση πληροφοριών από το διαδίκτυο. Ο προβληματισμός των παιδιών για την καταλληλότητα του εκπαιδευτικού υλικού που τα ίδια θα παράγουν, για τις ανάγκες του έργου eTwinning, αλλά και η δυνατότητα αυτενέργειάς τους προσέθεσαν ακόμη μια διδακτική αξία στο έργο, καθώς προσέδωσαν στη διαδικασία της αξιολόγησης του γλωσσικού μαθήματος μια νέα διάσταση. Η εποπτεία χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό, τόσο από τη μεριά του εκπαιδευτικού για παροχή πληροφοριών, όσο και από τη μεριά των μαθητών/-τριών στην κατασκευή του εκπαιδευτικού τους υλικού, ώστε να γίνει σύνδεση ανάμεσα στο αντικείμενο και στην έννοια. Επιπλέον, η υλοποίηση του προτεινόμενου έργου βασίζεται σε ομαδοσυνεργατικές προσεγγίσεις στη διδασκαλία, κατά τη διάρκεια των φάσεων προσυγγραφικού και συγγραφικού σταδίου όσο και στις μετασυγγραφικές φάσεις. Μέσω αυτής της διαδικασίας, ενισχύθηκαν οι κοινωνικές δεσμοί μεταξύ τους, με την κοινή αντιμετώπιση μαθησιακών προβλημάτων, συμβάλλοντας στη δημιουργία μιας δυναμικής που στηρίζει τους παιδαγωγικούς σκοπούς και στόχους (Παυλίδου, 2017). Η κοινωνική εμπλοκή των μαθητών/-τριών στις δραστηριότητες του έργου και η επικοινωνία μεταξύ τους και, γενικότερα, μεταξύ των εταίρων αξιοποίησε τα οφέλη του κοινωνικού εποικοδομητισμού, συμβάλλοντας στην οικοδόμηση της γνώσης και στην απόκτηση δεξιοτήτων του 21^ου αιώνα.

Η συμβολή των τεχνολογιών Web 2.0

Ο σχολικός χώρος μπορεί να εκληφθεί στη σύγχρονη εποχή ως μια διευρυμένη έννοια, δυναμική και όχι στατική, κυρίως πραγματική αλλά ενίοτε και εικονική, η οποία όμως πλαισιώνει πάντοτε μια κοινότητα μελών που συνδέεται με κοινούς στόχους, ομαδικά έργα, σχέσεις φιλίας ή συναδελφικότητας, αλληλοσεβασμό και αλληλεγγύη. Στο συγκεκριμένο έργο αξιοποιήθηκαν δυναμικά οι δυνατότητες που παρέχει η ψηφιακή μάθηση. Υποστηρίζεται η διαφοροποιημένη διδασκαλία μέσα από τα ψηφιακά εργαλεία που επιλέχθησαν, τα οποία συνδιαμόρφωσαν το γνωστικό αντικείμενο της Νεοελληνικής Γλώσσας, προσφέροντάς του νέες διαστάσεις και προοπτικές έκφρασης και δημιουργικότητας. Αναμενόμενα οφέλη για τους μαθητές/-τριες, που απορρέουν από τη χρήση των Τεχνολογιών Web 2.0, είναι η απόκτηση δεξιοτήτων ως προς την έρευνα, την επιλογή, την αξιολόγηση και τη χρήση πληροφοριών στο διαδίκτυο, η ανάπτυξη της ικανότητας για σύνθεση γραπτών και ψηφιακών κειμένων και η εξοικείωση με τα ανοιχτά περιβάλλοντα μάθησης.

Για να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη της συνεργασίας μεταξύ των εταίρων, το έργο οργανώθηκε και υλοποιήθηκε μέσα από απλές φάσεις, που αποτέλεσαν τις σελίδες του έργου. Το λογότυπο του έργου δημιουργήθηκε με το συνεργατικό ψηφιακό εργαλείο answergarden, όπου κάθε παιδί πληκτρολόγησε το όνομα του ζώου για το οποίο έγραψε στην ιστορία του. Το Twin Space και οι δυνατότητές του, όπως το chat, το email και το Twinboard, είχε καίριο ρόλο στην επικοινωνία μεταξύ των συμμετεχόντων, κατά τη διάρκεια των διαφόρων σταδίων της υλοποίησης του έργου. Έτσι, στην πρώτη σελίδα, με τίτλο «Ποιοι είμαστε;» έγινε η γνωριμία μεταξύ των εταίρων. Τόσο οι εκπαιδευτικοί, όσο και οι μαθητές/-τριες έκαναν μια ανάρτηση στο Twinboard, συστήνοντας τον εαυτό τους. Οι μαθητές/-τριες ανέφεραν τα ενδιαφέροντά τους, τις προτιμήσεις τους και τις εξωσχολικές τους δραστηριότητες και δημιούργησαν, ο καθένας/καθεμία, ένα προσωπικό εικονικό προφίλ (avatar), που τον/την αντιπροσώπευε στον ψηφιακό χώρο όπου παρουσίασε το έργο του/της, αξιοποιώντας το διαδικτυακό εργαλείο avatarmaker.com.

Σχήμα 1: Απόσπασμα από το Twinboard, όπου οι μαθητές, χρησιμοποιώντας avatar, συστήνονται στους υπόλοιπους συμμετέχοντες.

Στη δεύτερη σελίδα («Το ανθολόγιό μας – βιογραφία του συγγραφέα») παρουσιάστηκε το σχετικό μάθημα του ανθολογίου και η βιογραφία του Κίπλινγκ. Η βιογραφία ανατέθηκε ως ομαδική εργασία σε κάθε τάξη, ενώ τα τελικά αποτελέσματα αναρτήθηκαν στο Twinboard. Η αναζήτηση πληροφοριών για τη ζωή και το έργο του συγγραφέα, η πληκτρολόγηση της εργασίας σε ψηφιακό περιβάλλον, η σωστή χρήση των πηγών και η ασφαλής και δημιουργική πλοήγηση στο διαδίκτυο, αλλά και η σύγκριση του παραγόμενου έργου με εκείνο μιας άλλης τάξης έδωσαν προστιθέμενη αξία στη μαθησιακή διαδικασία.

Στην τρίτη σελίδα («Τρόπος εργασίας») περιγράφτηκαν στο Twinboard οι ενέργειες των συμμετεχόντων για την υλοποίηση του έργου. Εδώ έγιναν σχόλια από τους εκπαιδευτικούς για τις μεθόδους διδασκαλίας και τις παιδαγωγικές αρχές που εφάρμοσαν. Τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τα παιδιά, αναφέρθηκαν πληροφορίες που αναζητήθηκαν εκτός του γλωσσικού μαθήματος και χρησιμοποιήθηκαν για τη συγγραφή των ιστοριών. Παρουσιάστηκαν τα αφηγηματικά εναύσματα που ενεργοποίησαν τη δημιουργική φαντασία των μαθητών/-τριών και τους οδήγησαν στη δημιουργική συγγραφή των αιτιολογικών τους μύθων, αλλά και οι πηγές έμπνευσης που τους/τις παρώθησαν στην υλοποίηση των έργων τους (κατοικίδια, ταξίδια, κινηματογραφικές ταινίες κ.α.).

Στην τέταρτη σελίδα, με τίτλο («Οι δικές μας απίθανες ιστορίες»), σε ενσωματωμένο συνεργατικό τοίχο (Padlet) μέσα στο Twinboard, συγκεντρώθηκαν και παρουσιάστηκαν οι ιστορίες των παιδιών σε ψηφιακή μορφή. Έτσι, οι μαθητές/-τριες είχαν τη δυνατότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους, μέσω αναρτήσεων υλικού, πληροφοριών, υποβολής ερωτήσεων και σχολίων. Ο συνεργατικός τοίχος (Padlet) βοήθησε στη δημιουργία καταιγισμού ιδεών και αποτέλεσε σημαντικό μέσο ανατροφοδότησης σε όλες τις φάσεις της συγγραφής των ιστοριών. Με αυτό τον τρόπο οι μικροί δημιουργοί προέβησαν, αρκετές φορές, σε διορθώσεις και αναθεωρήσεις των αρχικών τους κειμένων, ενώ το ενδιαφέρον τους διατηρήθηκε αμείωτο κατά τη διάρκεια της μαθησιακής διαδικασίας.

Σχήμα 2: Απόσπασμα από το Padlet, όπου αναρτήθηκαν οι ιστορίες των παιδιών και έγινε αλληλεπίδραση μεταξύ των εταίρων μέσω σχολίων, ερωτήσεων και παροχής πληροφοριών.

Τέλος, στις σελίδες «Αξιολόγηση» και «Διάχυση» έγινε η αποτίμηση του έργου, παρουσιάστηκαν ιδέες για μελλοντικά έργα και αναζητήθηκαν τρόποι διάχυσης της δραστηριότητας. Με το εργαλείο ψηφιακής αφήγησης Web 2.0, StoryJumper, δημιουργήθηκε ένα συνεργατικό ηλεκτρονικό βιβλίο, για την παρουσίαση των ιστοριών των εταίρων, όπου το κάθε σχολείο έγραψε και εικονογράφησε την ιστορία του. Οι συμμετέχοντες, με ένα διαδραστικό ψηφιακό εργαλείο, διοχέτευσαν τη δημιουργικότητα και τη φαντασία τους στη δημοσίευση του δικού τους βιβλίου εξασκώντας τις δεξιότητες γραφής τους. Παράλληλα, η ψηφιακή έκδοση των έργων τους έδωσε τη δυνατότητα στους πιθανούς αναγνώστες, ιδίως μαθητικό δυναμικό της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, να αποκτήσουν φιλαναγνωστική στάση διαβάζοντας ένα βιβλίο που δημιουργήθηκε από συνομηλίκους τους, μέσα σε ένα οικείο τεχνολογικό περιβάλλον. Το έργο eTwinning αναρτήθηκε στο ιστολόγιο του σχολείου (https://blogs.sch.gr/38dimlar/e-twinning/), στο πλαίσιο «ανοίγματος του σχολείου στην κοινωνία», αναδεικνύοντας τη σπουδαιότητα του blog αυτού ως εργαλείο για την εξάσκηση των γλωσσικών δεξιοτήτων και την προώθηση της επικοινωνίας (Τζώτζου & Αναστασόπουλος, 2013).

Σχήμα 3: Οι μαθητές αξιολογούν το έργο που συμμετείχαν, χρησιμοποιώντας το προσωπικό εικονικό τους προφίλ.

Σχήμα 4: Απόσπασμα από το συνεργατικό ψηφιακό βιβλίο που δημιουργήθηκε με το εργαλείο ψηφιακής αφήγησης Web 2.0, StoryJumper.

Συμπεράσματα

Η υλοποίηση ενός έργου eTwinning στο πλαίσιο της διδασκαλίας του γνωστικού αντικειμένου της Νεοελληνικής Γλώσσας μπορεί να δημιουργήσει μια πλούσια μαθησιακή εμπειρία. Οι μαθητές/-τριες που συμμετείχαν στο παρόν έργο ωφελήθηκαν σε πολλαπλά επίπεδα. Ασχολήθηκαν με τη δημιουργική γραφή, παράγοντας δικούς τους αιτιολογικούς μύθους, βιώνοντας τη χαρά της δημιουργίας και αναπτύσσοντας τις γλωσσικές τους ικανότητες. Παρωθήθηκαν στην υιοθέτηση αναγνωστικών συνηθειών και στην καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, γνώρισαν το έργο ενός σημαντικού δημιουργού και βίωσαν την διαδικασία της παραγωγής και της πρόσληψης της λογοτεχνίας από μια διαφορετική οπτική. Καθώς ένα από τα ζητούμενα ήταν η κατασκευή ενός ψηφιακού, συνεργατικού βιβλίου από τα ίδια τα παιδιά, με τον τρόπο αυτό έγιναν τα ίδια οι τελικοί αξιολογητές τόσο της καταλληλότητας όσο και της επιτυχίας του τελικού τους έργου.

Η δυναμική αξιοποίηση των δυνατοτήτων της ψηφιακής μάθησης και των τεχνολογικών εξελίξεων, ιδίως στον τομέα των γλωσσών, υποστήριξε τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, ανέπτυξε την ικανότητα για σύνθεση γραπτών και ψηφιακών κειμένων και προσέφερε τη δυνατότητα έκφρασης και δημιουργίας σε ένα σύγχρονο, πολυσημειωτικό, επικοινωνιακό περιβάλλον. Επίσης, προήγαγε την αυθεντική, συνεργατική μάθηση και ενίσχυσε την εκπαιδευτική διαδικασία για τους μαθητές/-τριες και τους εκπαιδευτικούς.

Παράλληλα, η καλλιέργεια της ικανότητας πρόσληψης και παραγωγής κειμένου από τα παιδιά στα πλαίσια ενός έργου eTwinning προκάλεσε την ανάδυση ποικίλων εμπειριών γραμματισμού, τόσο όσον αφορά τον γλωσσικό και τον κριτικό όσο και τον ψηφιακό ή τον κοινωνικό. Τα παιδιά δεν υλοποίησαν μια απλή δραστηριότητα στα πλαίσια του γλωσσικού μαθήματος, αλλά ενσωμάτωσαν τη μάθηση σε ένα ανοιχτό περιβάλλον, επιδιώκοντας ταυτόχρονα την ενίσχυση της συνεργασίας, της ανταλλαγής ιδεών και της αμοιβαίας κατανόησης.

Αναφορές

Κονιδάρη Α. (2016). Η αγωγή δημιουργικών μαθητών εξασφαλίζει την ποιότητα στην εκπαίδευση και γαλουχεί πολίτες με καινοτόμες ιδέες. Στο Παπαδάτος Γ., Πολυχρονοπούλου Σ., Μπαστέα Α. (επιμ.), Πρακτικά 5^ου πανελλήνιου συνέδριου επιστημών εκπαίδευσης 2015(1): Λειτουργίες νόησης και λόγου στη συμπεριφορά, στην εκπαίδευση και στην ειδική αγωγή, 662-675, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Αθήνα. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2023 από τη διεύθυνση https://doi.org/10.12681/edusc.268.

Νικολαΐδου, Σ. (2012). Δημιουργική γραφή στο σχολείο. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Ηλεκτρονικό περιοδικό: Κείμενα Για Την Έρευνα, Τη Θεωρία, Την Κριτική Και Τη Διδακτική Της Παιδικής Λογοτεχνίας, 15. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2023 από τη διεύθυνση https://journals.lib.uth.gr/index.php/keimena/article/view/545/526.

Παπαλάμπρου, Ε. (2023). Πρόγραμμα σπουδών 2021: Γλώσσα και ταυτότητα (πρόγραμμα Νεοελληνικής Γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση). Στο Τσέκου Α., Κατσαμάγκος Α., Παπαδοπούλου Α., Φουλίδη Ξ. (επιμ.), Πρακτικά διεθνούς επιστημονικού συνέδριου: Αναλυτικά προγράμματα: Θεωρία και πράξη, Γ΄ τόμος, 142-151, Διεύθυνση δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής, Ελευσίνα. Ανακτήθηκε στις 19 Αυγούστου 2023 από τη διεύθυνση https://dide-dytik.att.sch.gr/wp-content/uploads/2023/04/praktika-4-1_compressed.pdf.

Παπαρούση, Μ. (2014). Η κριτική θεωρία και η διδασκαλία της λογοτεχνίας: συνδυάζοντας αναγνωστικές και κριτικές προσεγγίσεις. Ηλεκτρονικό περιοδικό: Κείμενα Για Την Έρευνα, Τη Θεωρία, Την Κριτική Και Τη Διδακτική Της Παιδικής Λογοτεχνίας, 2. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2023 από τη διεύθυνση https://journals.lib.uth.gr/index.php/keimena/article/view/593.

Παυλίδου, Μ. (2017). Γλωσσική εκπαίδευση και σχολικός λόγος στις ομαδοσυνεργατικές διδακτικές πρακτικές, διδακτορική διατριβή, Αριστοτέλειο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη. Ανακτήθηκε στις 21 Αυγούστου 2023 από τη διεύθυνση https://freader.ekt.gr/eadd/index.php?doc=40386&lang=el#p=1.

Σουλιώτης, Μ. (2012). Δημιουργική γραφή. Οδηγίες πλεύσεως. Κύπρος: Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο.

Τζώτζου, Μ., Αναστασόπουλος, Μ. (2013). Διδακτική αξιοποίηση του ιστολογίου (blog) στο γλωσσικό μάθημα ως συνεργατικού ψηφιακού εργαλείου μέσω του Πανελληνίου Σχολικού Δικτύου. Στο Αλεξανδράτος Γ., Μπαραλός Γ., Αρβανίτη/Παπαδοπούλου Π. (επιμ.), Πρακτικά 1^ου πανελλήνιου συνέδριου σχολικών συμβούλων (ΠΕΣΣ): Σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις, 6, 211-217, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, Κόρινθος. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2023 από τη διεύθυνση file:///C:/Users/USER/Downloads/pess2%20(3).pdf.

Τριλιανός, Θ., (1997). Η παρώθηση ή πως καλλιεργείται στο μαθητή η έφεση για μάθηση. Τέταρτη έκδοση. Αθήνα: Λύχνος ΕΠΕ.

ΦΕΚ 684/Β/9-2-2023. Πρόγραμμα σπουδών για το μάθημα της νεοελληνικής γλώσσας στο δημοτικό σχολείο. Υπουργείο παιδείας και θρησκευμάτων. Αθήνα.

Fontana D., (1996). Ψυχολογία για εκπαιδευτικούς. Αθήνα: Σαββάλας.